Βασικές οδηγίες για τη συγκομιδή και τη διατήρηση σπόρων

Ρεβίθια έτοιμα για τη φετινή σπορά

 Πολύς λόγος γίνεται τώρα τελευταία για την αξία της διατήρησης των δικών μας σπόρων, που έχουμε πάρει από δική μας καλλιέργεια, για να τους ξαναφυτέψουμε και την επόμενη χρονιά. Υπάρχουν αρκετά πλεονεκτήματα, πέρα από την προσωπική μας ικανοποίηση, ότι θα καταφέρουμε να πάρουμε την όποια παραγωγή μας με δικά μας αποκλειστικά μέσα. Το κυριότερο είναι ότι οι σπόροι που προέρχονται από δική μας παραγωγή, έχουν προσαρμοστεί στο δικό μας έδαφος και τις δικές μας κλιματολογικές συνθήκες, με αποτέλεσμα να μπορούν να αποδώσουν καλύτερους καρπούς χρόνο με τον χρόνο.



Επίσης σημαντικό πλεονέκτημα είναι η απεξάρτησή μας από την αγορά των σπόρων, όχι τόσο για οικονομικούς λόγους, μια που η αγορά σπόρων για ερασιτεχνική καλλιέργεια, είναι, κατά κανόνα, μια φθηνή αγορά, αλλά και γιατί μπορούμε να έχουμε τη δική μας, συγκεκριμένη ποικιλία, που μας αρέσει, η οποία μπορεί πολύ εύκολα να μην είναι διαθέσιμη κάθε χρόνο και να αναγκαζόμαστε να βολευτούμε με κάποια άλλη ποικιλία που θα βρούμε, χωρίς να είναι και η καλύτερη.

 Για να συγκομίσετε σπόρους, αφήστε τους δεύτερους καρπούς να ωριμάσουν κανονικά (για παράδειγμα τη δεύτερη σειρά ντομάτας, από τη βάση του φυτού) αφότου κατά το σχηματισμό τους αφαιρεθεί η πρώτη σειρά καρπών. Η δεύτερη σειρά καρπών παίρνει τους περισσότερους χυμούς του φυτού και έχει τα καλύτερα χαρακτηριστικά της ποικιλίας.

Για φυτά με σπόρους που ωριμάζουν και ξηραίνονται πάνω στο φυτό, όπως: καλαμπόκι, φασόλια, ρεβίθια, μαρούλια κλπ., συγκεντρώστε μόνο τους σπόρους που έχουν ωριμάσει εντελώς. Το φυτό μπορεί να έχει αρχίσει να ξεραίνεται προτού οι σπόροι είναι έτοιμοι για συλλογή. Κάντε τη συγκομιδή όταν οι σπόροι είναι ξεροί (όχι υγροί από την πρωινή δροσιά ή μετά από βροχή), μαζέψτε τους σπόρους λίγο πριν οι πρώτοι σπόροι αρχίσουν να σκάνε και να πέφτουν στο έδαφος, όπως γίνεται με τα δημητριακά ή όταν ο λοβός γίνει καφέ και εύθραυστος όταν πρόκειται για φασόλια.

Οι φετινές μου καρπουζιές

Για τα φυτά με σαρκώδη καρπό, όπως κολοκύθες, πιπεριές και παρόμοια, μαζέψτε μόνο τους ώριμους καρπούς. Το φυτό μπορεί να είναι εντελώς ξερό ως την ώρα που θα είναι έτοιμο για συγκομιδή. Αφαιρέστε τους καρπούς και αφήστε τους να μαλακώσουν τόσο που να μην τρώγονται πια (εκτός από τις κολοκύθες που δεν μαλακώνουν άλλο και συνεχίζουν να ωριμάζουν για λίγους μήνες αφού κοπούν από το βλαστό). Η φύλαξη των καρπών να γίνεται πάντοτε σε σκιερό μέρος. Να προσθέσω, επίσης, ότι προτιμάμε να διαλέξουμε τους σπόρους μας από τα πιο εύρωστα φυτά ή τους πιο εύρωστους καρπούς μας, γιατί από αυτούς τους σπόρους έχουμε περισσότερες πιθανότητες, στη μελλοντική μας καλλιέργεια, να έχουμε το ίδιο εύρωστα φυτά και καρπούς.

Διαχωρισμός Σπόρων

 Οι σπόροι είναι έτοιμοι για συγκομιδή όταν διαχωρίζονται εύκολα από τη σάρκα, όταν τους τρίβετε κάτω από νερό. Παράδειγμα, μαζέψτε όλους τους σπόρους και τη σάρκα σε ένα μεγάλο δοχείο ή κουβά με νερό και απελευθερώστε τους σπόρους με τα δάχτυλά σας.

Συνήθως οι ώριμοι και υγιείς σπόροι βυθίζονται και αυτοί που επιπλέουν απορρίπτονται. Μερικές φορές όμως, όπως στην περίπτωση της κολοκύθας, οι καλοί σπόροι μπορεί να επιπλέουν, ενώ οι νεκροί να βυθίζονται.

Αυτό διευκολύνει πολύ τον καθαρισμό των σπόρων απλά τρίψτε για να φύγει η σάρκα από τους καρπούς από το πάνω μέρος. Μετά προσθέστε καθαρό νερό, στριφογυρίστε το νερό και πετάξτε αυτό το νερό. Συνεχίστε με λίγα ακόμη πλυσίματα μέχρι να απομείνουν μόνο οι σπόροι στον πάτο. Στραγγίστε τους και στεγνώστε τους αμέσως γιατί μπορεί να απορροφήσουν υγρασία, να φουσκώσουν και να αρχίσουν να βλασταίνουν.

Ξήρανση

Τα μελλοντικά μου πεπόνια

Βεβαιωθείτε ότι οι σπόροι είναι εντελώς στεγνοί πριν τους αποθηκεύσετε. Μετά τον καθαρισμό αφήστε τους σπόρους για μια εβδομάδα σε ένα ξηρό, σκιερό και καλά αεριζόμενο μέρος. Νομίζω ότι αν απλώσουμε τους σπόρους μας πάνω σ’ ένα φύλλο χαρτί κουζίνας, που είναι πολύ απορροφητικό, θα βοηθήσει πολύ αν το αλλάξουμε και δυο-τρεις φορές μέσα στην εβδομάδα.

Οι θερμοκρασίες πάνω από 38°C μπορούν να προξενήσουν βλάβες στο σπόρο. Ανακατέψτε τους απλωμένους σπόρους μια φορά τη μέρα για να βεβαιωθείτε ότι θα στεγνώσουν ομοιόμορφα. Οι αποξηραμένοι σπόροι σπάνε αντί να λυγίζουν.

Αποθήκευση

 Αποθηκεύστε τους σπόρους σε πάνινα σακουλάκια, μεταλλικά, γυάλινα ή αεροστεγή δοχεία. Αν συσκευάσετε τους σπόρους σε γυάλινα ή μεταλλικά δοχεία, μπορείτε να προσθέσετε μέσα σε ένα τούλι μια ποσότητα ασβέστη για να συγκρατεί την υγρασία και να εμποδίζει την ανάπτυξη εντόμων. Προσοχή όμως να μην έρθει ο ασβέστης σε επαφή με τους σπόρους.

Αποθηκεύστε σε ένα δροσερό και ξηρό μέρος. Η υγρασία είναι ο πιο αρνητικός παράγοντας για τη βιωσιμότητα των σπόρων. Για να αποθηκεύσετε σπόρους σε ένα ράφι τους σπιτιού σας θα πρέπει η θερμοκρασία να είναι κάτω από 18°C και ο χώρος να είναι προστατευμένος από υγρασία.

Τελειώνοντας, θα ήθελα να επισημάνω ότι, αν είναι αλήθεια όσα λέγονται τα τελευταία χρόνια, σχετικά με προσπάθειες δύο-τριών πολυεθνικών εταιρειών με σκοπό την μονοπωλιακή διαχείριση σπόρων και φυτών, προκειμένου να μας επιβάλουν τη καλλιέργεια αποκλειστικά των δικών τους ποικιλιών, γίνεται εύκολα αντιληπτό το πόσο ζωτικής σημασίας είναι να καταφέρουμε να έχουμε δικούς μας σπόρους, τοπικών ποικιλιών, ώστε να παραμείνουμε ανεξάρτητοι από τέτοιου είδους επικίνδυνες μεθοδεύσεις.

Καλή μας επιτυχία!